Sprawozdanie Europejskiego Trybunału Obrachunkowego
W dniu 22 listopada Europejski Trybunał Obrachunkowy opublikował sprawozdanie dotyczące finansowania działań Unii Europejskiej na rzecz klimatu (Pełna treść raportu dostępna TUTAJ). Według Trybunału osiągnięcie finansowania tych działań na zapowiadanym wcześniej poziomie 20 proc. budżetu UE na lata 2014-2020 może okazać się niemożliwe.
Phil Wynn Owen, członek ETO odpowiedzialny za sprawozdanie stwierdził, że „Istnieje poważne ryzyko, że unijny cel polegający na przeznaczeniu (…) co piątego euro na działania w dziedzinie klimatu nie zostanie osiągnięty.” Według Komisji Europejskiej, w latach 2014-2016 udział ten wynosił średnio 17,6 proc. Według Trybunału, osiągnięcie celu do roku 2020 wymaga zwiększenia finansowania do poziomu średnio 22 proc. w latach 2017-2020. Plany Komisji Europejskiej zakładają, że finansowanie działań na rzecz klimatu będzie miało miejsce w zróżnicowanych obszarach. Kontrola objęła wydatkowanie w ramach programu badawczego „Horyzont 2020”, polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Wspólnej Polityki Rybołówstwa oraz programu LIFE, skoncentrowanego na kwestiach ochrony środowiska i klimatu.
Zgodnie z obecnymi szacunkami Komisji, poziom wydatków na działania w dziedzinie klimatu w latach 2014-2020 wyniesie 18,9 proc. Kontrolerzy poddali jednak krytycznej ocenie metodykę Komisji, wskazując na jej słabe strony, wykazując znaczne niedociągnięcia w sprawozdawczości. Zwrócono uwagę m.in. na brak rozróżnienia między działaniami obliczonymi na przeciwdziałanie zmianom klimatu, a działaniami związanymi z dostosowaniem się do nich, choć Trybunał pozytywnie ocenił dokonanie rozróżnienia między ochroną środowiska, a ochroną klimatu uwzględnione w działaniach programu LIFE.
Trybunał zaleca podjęcie szeregu działań: konsolidacji sprawozdawczości i zawarciu jej w kompleksowych ramach, oceny potrzeb związanych ze zmianą klimatu, korektę zawyżonych szacunków, opracowanie planów działania i bardziej adekwatnych wskaźników monitorowania poniesionych wydatków, a także zbadania możliwości i zapewnienia przesunięcia nacisku na działania w dziedzinie klimatu.
Według kontrolerów, na działania związane z klimatem w ramach Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego rzeczywiście ukierunkowano więcej środków. Natomiast w dziedzinach rolnictwa, rozwoju obszarów wiejskich i rybołówstwa nie odnotowano zwiększenia nacisku na działania związane z klimatem. W ramach programu badań naukowych „Horyzont 2020”, w latach 2014-2017 na projekty związane z klimatem przeznaczano średnio 24 proc. środków. Cel zakłada 35 proc., co wymaga zwiększenia finansowania do poziomu 47 proc. w latach 2018-2020.
Spośród objętych sprawozdaniem obszarów działania, do Polski trafiają środki w ramach polityki spójności oraz wspólnej Polityki Rolnej. Europejski Trybunał Obrachunkowy prowadził w Polsce kontrole w okresie od października 2015 do lutego 2016. Kontrole dotyczyły obszarów polityki spójności oraz wspólnej polityki rolnej, podczas gdy kontrole w Niemczech i Rumunii dotyczyły polityki spójności, zaś Francji i Hiszpanii – WPR.
W ramach polityki spójności szczególną uwagę zwrócono na programy w wybranych regionach, w tym Śląsk w Polsce. W ramach funduszu spójności, Trybunał stwierdził poprawę jakościową w Niemczech, Rumunii i w Polsce. Trybunał pozytywnie ocenia opracowane przez władze krajowe w Polsce i w Rumunii (Polskę i Rumunię) warunki kwalifikowalności dla projektów. Wiąże się to z uwzględnieniem „planów działania na rzecz zrównoważonej energii oraz mobilności miejskiej”. Pozytywnie ocenia się finansowanie około połowy programów operacyjnych w Polsce i w Rumunii.
W ramach finansowania w dziedzinie obszarów wiejskich, obejmującego Hiszpanię (Andaluzję), Francję (Rodan-Alpy) i Polskę nie stwierdzono większych zmian. Pozytywnie oceniono działania z zakresu leśnictwa oraz z zakresu działań rolno-środowiskowo-klimatycznych (analiza chemiczna gleb w Polsce).
Sfinansowano z środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu w ramach projektu "Ekoinnowacje w inteligentnych miastach"