Miasta wobec zmian klimatu

Pół roku po Konferencji w sprawie zmian klimatu w Paryżu miasta i samorządy z całego świata połączyły siły w bezprecedensowej inicjatywie przewodnictwa w dziedzinie przeciwdziałania zmianom klimatu.
Miasta odgrywają decydującą rolę w rozwiązywaniu problemów zmian klimatu: są to bowiem miejsca, gdzie mieszka ponad 70% Europejczyków i gdzie znajduje się prawie 80% światowego bogactwa. Jednakże są one również źródłem dużej części emisji dwutlenku węgla, a z uwagi na ich rozmieszczenie i koncentrację ludności oraz dóbr gospodarczych duże i mniejsze miasta silnie odczuwają wpływ zmian klimatu.
Wspólne działania Porozumienia Burmistrzów UE i Paktu Burmistrzów realizowane pod szyldem nowego Światowego Porozumienia Burmistrzów w sprawie Klimatu i Energii łączą zwolenników ogólnoświatowego porozumienia dotyczącego przeciwdziałania zmianom klimatu – do czego wezwano w trakcie konferencji COP21.
Światowe Porozumienie obejmuje ponad 7100 miast zamieszkiwanych łącznie przez 600 mln osób w 119 krajach na sześciu kontynentach. Daje ono władzom możliwość wyznaczenia ambitnych celów w zakresie promowania zrównoważonego rozwoju i w ostatecznym rozrachunku stworzenia społeczeństw odpornych na zmiany klimatu, o niskim poziomie emisji dwutlenku węgla.
Do rozwiązywania problemów klimatycznych zachęcają burmistrzów istotne lokalne czynniki motywujące, na przykład związane z tym, że obniżenie emisji dwutlenku węgla i wzmocnienie odporności na zmiany klimatu poprawi zdrowie i samopoczucie społeczeństwa, wzmocni gospodarkę lokalną i obniży koszty walki z katastrofami naturalnymi wywołanymi przez zmiany klimatu. Na przykład czyste powietrze jest coraz ważniejsze dla liderów biznesu podejmujących decyzje co do miejsca inwestycji – wiele firm zakłada swoje siedziby na obszarach z zieloną infrastrukturą i odnawialnymi źródłami energii.
Plan inwestycyjny dla Europy, opracowany przez przewodniczącego Komisji Europejskiej Jeana-Claude'a Junckera, nadaje priorytetowe znaczenie długofalowej polityce klimatycznej, która ma ułatwić przejście na niskoemisyjną, odporną, bezpieczną i konkurencyjną gospodarkę. Plan zakłada wspieranie licznych inicjatyw lokalnych, przez co wzmacnia indywidualne działania miast i ich współpracę w dziedzinie zmian klimatu.
„W Europie Porozumienie zdołało zmobilizować tysiące ambitnych miast, które przekroczyły cele wyznaczone przez ich rządy. Stopniowe przekształcenie Porozumienia w światową koalicję o międzynarodowej odpowiedzialności wyznacza drogę ku nowej erze, charakteryzującej się inkluzywną polityką klimatyczną zakorzenioną w lokalnej społeczności” – powiedział Bo Frank, burmistrz Växjö w Szwecji.
Miasta różnej wielkości ze wszystkich kontynentów, dzieląc się dobrymi rozwiązaniami strategicznymi, doświadczeniami i budując współpracę, wiodą prym w przeciwdziałaniu zmianom klimatu.

Sfinansowano z środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu w ramach projektu "Ekoinnowacje w inteligentnych miastach"

Europejskie Nagrody Biznes dla Środowiska

W stolicy Estonii 27 października 2016 r. odbyła się ceremonia wręczenia Europejskich Nagród Biznes dla Środowiska (ang. European Business Awards for the Environment). Wśród organizacji biorących udział w konkursie na poziomie europejskim znalazły się trzy z Polski.
Pierwsza edycja konkursu odbyła się w 1987 r. jako Europejskie Nagrody Przemysł dla środowiska. Cel był ten sam, co dzisiaj - pobudzać innowacje technologiczne mające pozytywny wpływ na rozwój zrównoważonego społeczeństwa. Konkurs nieprzerwanie od trzech dekad wyróżnia przedsiębiorców, którzy osiągając swoje cele biznesowe, mają się również czym pochwalić w dziedzinie ochrony środowiska.
Konkurs podzielony jest na dwa etapy - krajowy i europejski. Na szczeblu europejskim premiowane są firmy, które zwyciężą eliminacje krajowe, za które w Polsce odpowiada Fundacja Partnerstwo dla Środowiska z Krakowa. Wyłoniła ona trzy firmy z Polski (wszystkie zarejestrowane w EMAS), które walczyły w konkursie głównym na etapie europejskim:
•    CEMEX Polska Sp. z o.o. - oddział Chełm,
•    Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Okręgu Częstochowskiego S.A.,
•    Regionalne Centrum Gospodarki Wodno-Ściekowej S.A. z Tychów.
Ceremonia wręczenia nagród odbyła się podczas 20-tego Europejskiego Forum Ekoinnowacji, w stolicy Estonii, Tallinie. Jubileuszowa edycja Forum była okazją do zbadania możliwości finansowania dla ekoinnowacyjnych małych i średnich przedsiębiorstw oraz prezentacji udanych projektów, które odniosły sukces w przyciąganiu inwestorów i rozwoju działalności. Podczas Forum miały miejsce wydarzenia towarzyszące związane m.in. z EMAS oraz weryfikacją technologii środowiskowych.
Nagrody Biznes dla Środowiska przyznane zostały w następujących kategoriach, w których głównym kryterium oceny są działania na rzecz zrównoważonego rozwoju:
•    zarządzanie - wizja strategiczna i system zarządzania firmy uwzględniający społeczną odpowiedzialność biznesu,
•    produkt – nowe produkty albo związane z nimi usługi, które w sposób zdecydowany wpływają na zrównoważony rozwój,
•    proces - zaprojektowanie i zastosowanie nowej technologii produkcyjnej przyczyniającej się do zrównoważonego rozwoju,
•    współpraca międzynarodowa - współpraca przynajmniej dwóch organizacji wywodzących się z różnych sektorów, z których jedna pochodzi z krajów rozwijających się lub starających się o członkostwo w Unii Europejskiej.
Dodatkowo spośród przedsiębiorstw, które zgłosiły swoje projekty w jednej z czterech głównych kategorii, wymienionych powyżej, wybrany został zwycięzca kategorii specjalnej: Biznes i Bioróżnorodność. W tej kategorii nagradzany jest wkład na rzecz zrównoważonego rozwoju poprzez powstrzymanie utraty bioróżnorodności oraz w zachowanie naturalnych ekosystemów.
Zwycięzcami konkursu okazały się następujące firmy:
•    Fairphone – holenderskie przedsiębiorstwo promujące uczciwość w handlu elektroniką. Jako światowy dostawca modularnych smartfonów, wybiera rynki surowcowe w sposób wspierający lokalną społeczność.
•    CMS Window Systems – brytyjskie przedsiębiorstwo, które nagrodzono za stworzenie innowacyjnego habu – komercyjnego centrum innowacyjnego i miejsca spotkań i szkoleń w zakresie efektywności energetycznej, zrównoważonych produktów budowlanych I usług.
•    Ladybird Farm z Węgier nagrodzono za pokazanie, że turystyka może być zarówno opłacalna, jak i zrównoważona. Farmę odwiedza rocznie 65 tysięcy osób, które osobiście mogą zapoznać się z wdrażaną tu koncepcją zrównoważonego rozwoju, która polega m.in. na tym, iż 80% zapotrzebowania energetycznego farmy pochodzi z paneli fotowoltaicznych i biomasy.
•    Hydromx International – tureckie przedsiębiorstwo nagrodzone za rozwinięcie i zastosowanie rynkowe nowego produktu w postaci wydajnej energetycznie cieczy przewodzącej ciepło dla celów grzewczych i klimatyzacyjnych. 
•    M2i Life Sciences z Francji nagrodzono za stworzenie przyjaznego środowisku i efektywnego rozwiązania w zakresie ochrony płodów rolnych przed insektami przy wykorzystaniu feromonów.
•    HiPP-Werk Georg Hipp OHG uzyskało nagrodę za wybitne osiągnięcia w zakresie ochrony bioróżnorodności.

Sfinansowano z środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu w ramach projektu "Ekoinnowacje w inteligentnych miastach"

Europejski Komitet Regionów apeluje o obowiązkowe zielone zamówienia publiczne w całej UE

Lokalni przywódcy, skupieni w Komitecie Regionów, chcą, by Europa szybciej zmierzała ku niskoemisyjnej gospodarce o obiegu zamkniętym. Uważają bowiem, że da to gospodarce Europy nowy impuls do wzrostu przy jednoczesnym poszanowaniu środowiska. Europejski Komitet Regionów domaga się, by zielone zamówienia publiczne były obowiązkowe dla organów publicznych w Europie, wzywa do wprowadzenia zachęt podatkowych dla surowców wtórnych oraz do bezwzględnego stosowania i niezwłocznego wdrożenia zasady „zanieczyszczający płaci”. Oto niektóre z zaleceń przyjętych na październikowej sesji plenarnej Komitetu Regionów w Brukseli.
Miasta i regiony chcą ambitnych i prawnie wiążących działań napędzających gospodarkę o obiegu zamkniętym, w której dba się o wartość produktów i zasobów, która jest zrównoważona, niskoemisyjna i zaawansowana technologicznie, która efektywnie użytkuje surowce i tworzy miejsca pracy w Europie.
W kontekście planowanego przeglądu ram dotyczących zamówień publicznych Komitet Regionów domaga się, by zielone zamówienia publiczne stały się obowiązkowym kryterium w zamówieniach publicznych powyżej progu ustalonego przez UE. Lokalni przywódcy apelują także o wiążące regulacje ekonomiczne w zakresie zrównoważonego środowiskowo wyboru dostawców i zwracają się do Komisji Europejskiej i do państw członkowskich o zachęcanie – poprzez umożliwienie stosowania preferencyjnych stawek podatkowych w państwach członkowskich – do wykorzystywania surowców wtórnych.
Władze lokalne i regionalne wzywają też Komisję Europejską do przedstawienia szeroko zakrojonego przeglądu przepisów dotyczących ekoprojektu. Członkowie Komitetu są zgodni co do tego, że należy przeanalizować wymogi dotyczące ekoprojektu dla produktów i poszczególnych sektorów.
Należy ocenić wpływ danego produktu na środowisko przez cały cykl życia i przedstawić go za pomocą zrozumiałego oznakowania. Władze lokalne i regionalne wzywają Komisję i państwa członkowskie, aby bez zwłoki i spójnie wprowadziły zasadę „zanieczyszczający płaci”. Przyszłe wnioski legislacyjne Komisji powinny konkretne wskazywać, jak producenci mają internalizować wszystkie koszty produktów w całym łańcuchu wartości.
Jednocześnie Europejski Komitet Regionów ubolewa, że problem zaśmiecania i wyciekania szkodliwych substancji z tworzyw sztucznych oraz problem odpadów farmaceutycznych i odpadów z nanomateriałów nie zostały podjęte przez Komisję w planie działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym.
Przedstawiciele władz lokalnych i regionalnych podkreślają, że edukacja i uświadamianie mają zasadnicze znaczenie dla szybszego przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym, a te aspekty zostały niestety pominięte w planie działania Komisji.
Europejski Komitet Regionów pragnąłby, by Komisja Europejska nawiązała regularny dialog mający na celu ocenę postępów, jeśli chodzi o realizację planu działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym.

Opinia Komitetu Regionów - pobierz

Sfinansowano z środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu w ramach projektu "Ekoinnowacje w inteligentnych miastach"

Biodegradowalne opakowania z kompozytów z włókien roślinnych

Len i konopie są uprawiane od stuleci i stosowane do wytwarzania tkanin, papieru i filcu, a także jako źródło paszy zwierzęcej. W ramach jednego z unijnych projektów naukowych badano, w jaki sposób można by je wykorzystać do produkcji zrównoważonych opakowań. Przemysł produkcji opakowań jest żywo zainteresowany materiałami otrzymywanymi z surowców odnawialnych, takich jak naturalne włókna. Materiały biodegradowalne są jednak w ograniczonym zakresie wykorzystywane do produkcji opakowań spożywczych ze względu na słabe właściwości izolacyjne i mechaniczne naturalnych polimerów. Jeden z potencjalnych sposobów na rozwiązanie tej kwestii i stworzenie materiałów o ulepszonych właściwościach opracowano w ramach projektu FLHEA (Flax and hemp advanced fiber based composites), w którym skoncentrowano się na badaniu możliwości wykorzystania tych dwóch roślin jako zrównoważonego surowca do wytwarzania opakowań. Len i konopie wybrano z uwagi na wysoką zawartość celulozy i niską zawartość ligniny, oferując szybszą metodę izolacji mikro/nanowłókien celulozowych. Wyizolowanie celulozy z lnu i konopi polega na ekstrakcji regionów krystalicznej celulozy metodą hydrolizy kwasowej, która powoduje izolację frakcji nanokrystalicznych celulozy, znanych jako nanokryształy nitkowe lub nanowiskersy. W czasie trwania projektu uczeni opracowali metody pozwalające na łatwe manipulowanie włóknami celulozowymi. Z tych włókien wyizolowano nanokrystaliczne frakcje celulozy. Powierzchnie nanocząsteczek zmodyfikowano chemicznie w celu zwiększenia ich kompatybilności z hydrofobowymi matrycami polimerowymi oraz uniknięcia ich aglomeracji podczas łączenia, uzyskując dobry poziom dyspersji i interakcji z matrycami polimerowymi. Po zoptymalizowaniu parametrów łączenia składników w celu uzyskania pożądanego rozkładu fazy wzmacniającej w matrycy polimerowej wykonano wyciskane współbieżnie arkusze na skalę pilotażową. Dokonano też zwiększenia skali produkcji, wskutek czego uzyskano tacki kształtowane termicznie przeznaczone do pakowania żywności. Naukowcy ustalili, że len jest najlepszym źródłem włókien ze względu na wyższą zawartość celulozy. Udało się także zwiększyć ilość pozyskanej celulozy uzyskiwanej z lnu o ponad 20% w porównaniu z konopiami. Projekt FLHEA przyczyni się do opracowania i wykorzystania biodegradowalnych materiałów przeznaczonych na opakowania. Zastosowanie zrównoważonych roślin oznacza ponadto korzyści dla gospodarki i środowiska.

Sfinansowano z środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Toruniu w ramach projektu "Ekoinnowacje w inteligentnych miastach"